دیسپلازی رشدی مفصل ران چیست؟
دیسپلازی رشدی لگن (DDH) نامی برای طیف گسترده ای از مشکلات در شکل گیری لگن کودکان است. برخی از این مشکلات در بدو تولد وجود دارد (مادرزادی) و برخی دیگربا رشد کودک شما بوجود می آیند.
به طور کلی، DDH این احتمال را افزایش میدهد که استخوانهای پای فرزندتان از مفصل ران خارج شوند (دررفتگی).
DDH می تواند از خفیف تا جدی متغیر باشد. در برخی موارد، DDH به این معنی است که کودک دارای حفره های کم عمق لگن است که احتمال دررفتگی را بیشتر می کند.
در حالی که ما می توانیم اکثر کودکان مبتلا به DDH را با موفقیت درمان کنیم، مهم است که مشکل را پیدا کنیم و درمان را به سرعت شروع کنیم. کودکانی که درمان دریافت نمی کنند ممکن است در بزرگسالی دچار لنگش و آرتریت شوند.
فهرست مطالب
دیسپلازی رشدی لگن در کودکان چقدر شایع است؟
☑️ از هر 1000 کودک در ایالات متحده، 1 نفر به نوعی از دیسپلازی رشدی لگن مبتلا است. اکثریت آنها دختر هستند. نوزادانی که با پا به دنیا می آیند (بریچ) احتمال بیشتری دارد که DDH داشته باشند.
☑️ احتمال بروز این مشکل در کودکانی که اعضای خانواده آنها DDH دارند بیشتر است.
☑️ در دختران 9 برابر شایع تر از پسران است. معمولاً در فرزند اول شیوع بیشتری دارد.
☑️ درگیری های دوطرفه بیشتر از موارد یک طرفه است؛ اگر درگیری یک طرفه باشد معموال درگیری سمت چپ بیشتر است.
☑️وابسته به نژاد است و در بعضی مناطق جغرافیایی شیوع بیشتری دارد. یک تئوری این بیماری را به قنداق کردن بچه ها ربط می دهد و شیوع جغرافیایی را به وسیله آن توجیه می کند. براساس این تئوری مناطقی که در آنجا قنداق کردن بچه به عنوان یک فرهنگ پذیرفته شده است مثل ایران، ایتالیا و… شیوع بیشتری از بیماری دارند.
☑️ DDH ممکن است با بعضی از بیماری ها همراهی داشته باشد، مثل تورتیکولی(کجی گردن) و کلاب فوت(پاچنبری) اگر در بچه ای یکی از این دو بیماری دیده شود حتما باید از نظر DDH هم بررسی شود.
دکتر سعید مهاجرزاده بهترین متخصص ارتوپد و جراح در مشهد می باشند، برای نوبت دهی آنلاین کلیک کنید.
چه عللی برای DDH مطرح است؟
علل دقیق DDH همیشه مشخص نیست. بی ثباتی لگن ممکن است پس از تولد در نوزادانی که برای مدت طولانی قبل از زایمان در وضعیت بریچ بوده اند ظاهر شود. در برخی موارد، این می تواند منجر به دیسپلازی مفصل ران شود.
قنداق کردن نادرست ممکن است به DDH نیز کمک کند، زمانی که پاهای نوزاد در حالت صاف و نزدیک قنداق میشوند. مؤسسه بینالمللی دیسپلازی هیپ نحوه قنداق کردن صحیح نوزاد را نشان میدهد که میتواند خطر ابتلا به دیسپلازی را کاهش دهد.
DDH می تواند در کودکان سالم رخ دهد، یا می تواند با شرایط یا سندرم های خاصی از جمله:بیماری های عصبی عضلانی مانند فلج مغزی ، شلی بیش از حد، که معمولا در سندرم اهلرز دانلوس و مارفان همراه باشد.
دیسپلازی اسکلتی، گروهی از اختلالاتی است که بر نحوه رشد استخوان های کودکان تأثیر می گذارد.
علائم دیسپلازی رشدی هیپ چیست؟
شما معمولاً هیچ علامتی از دیسپلازی رشدی لگن در کودک خود مشاهده نمی کنید. اما برخی از مواردی که می توانند ظاهر شوند عبارتند از:
☑️ پاها در موقعیت هایی قرار می گیرند که مطابقت ندارند
☑️ چین های ناهموار چربی روی ران ها
☑️ حرکت کمتر در سمت تحت تاثیر DDH
☑️ بعد از حدود 3 ماهگی، یک پا کوتاهتر از پای دیگر است
تشخیص DDH چگونه صورت می گیرد؟
بر اساس سن بیمار :
☑️ زیر 3 ماه
در این بچه ها معمولاً معاینه فیزیکی حرف اول تشخیص را می زند. 2 تست مهم در این بچه ها داریم. که در هر دو تست، کودک به حالت سوپاین قرار گرفته و با دست اندام های تحتانی را خم می کنیم. شست ما در داخل هیپ و چهار انگشت روی ران قرار می گیرد.
☑️ 3 ماه تا 1 سالگی
دراین دوره ما با علائم بالینی دیگر روبرو هستیم. مهمترین علامتی که در این دوره دیده می شود محدودیت در ابداکشن است و مادران با شکایت خوب باز نشدن پاها هنگام پوشک کردن مراجعه می کنند، که همین می تواند مهمترین علامت نیمه دررفتگی هیپ باشد.
- در این بازه سنی، معاینه دیگری بنام تست گالزی یا آلیس داریم. در این تست کودک طاق باز میخوابد، هردوکف پا روی زمین قرار دارد، با مقایسه سطح زانوها با هم سطح زانو سمت هیپ مختل، نسبت به سمت نرمال پایین تر قرار دارد.
- معاینه دیگر بررسی چین های پوستی در ناحیه گلوتئال و پشت ران ها درحالی که کودک به حالت روی شکم خوابیده است، می باشد، در سمتی که در رفتگی هیپ وجود دارد، ممکن است چین های اضافی پوستی ببینیم و نیاز به بررسی های بیشتر هیپ داریم.
- معاینات رادیولوژیک در این سن نسبت به سن زیر 3 ماه بیشتر کمک کننده است، در تصاویر رادیولوژیک که از هیپ و لگن بیمار گرفته می شود. یکسری خطوط معیارهای رادیولوژیکی داریم که هرکدام می تواند مشخص کننده دررفتگی یا نیمه دررفتگی هیپ باشد.
☑️ بعد از یک سالگی
بهد از سن یک سالگی که کودک وارد مرحله راه رفتن می شود، علامت بسیار مهم و شایع Trendelenburg gait است که نشان ضعف عضلات ابداکتور در سمت دچار ضایعه می باشد. درصورتی که اختلال دوطرفه باشه کودک راه رفتن اردکی خواهد داشت.
- همچنین درموارد دررفتگی دوطرفه هیپ، پرینه وسیع می شود،
- همچنین هنگام راه رفتن افزایش لوردوز کمری و جلودادن شکم را در کودک بطور واضح می بینیم.
درمان دیسپلازی رشدی هیپ چیست؟
یافتن دیسپلازی رشدی مفصل ران برای درمان موفقیت آمیز آن بسیار مهم است. در چند ماه اول زندگی، نوزادان اغلب می توانند برای رفع مشکل از نوعی مهار(harness) استفاده کنند. اما نوزادان بزرگتر از 6 ماه اغلب نیاز به جراحی دارند و آنهایی که بزرگتر از 1 سال هستند تقریباً همیشه نیاز به جراحی دارند.
درمان بسته به سن کودک متفاوت است. تیم مراقبت در کودکان سینسیناتی درمان را برای هر بیمار انجام می دهد.
در موارد خفیف، خط اول درمان اغلب درمان نظارتی دقیق است. در این موارد، پزشکان از نزدیک با والدین برای مشاهده علائم پیشرفت کار می کنند، با این امید که این بیماری خود به خود برطرف شود.
در شرایطی که دیسپلازی جدیتر میشود و درمان نظارتی کافی نیست، گزینههای درمانی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
☑️ مهار پاولیک
اگر دررفتگی مفصل ران متوسط باشد، درمان اغلب شامل یک بند Velcro از قفسه سینه به پایین تا پاها است. به این تسمه پاولیک میگویند (به نام پزشکی که آن را ساخته است). باسن را در حالت قورباغه مانند نگه می دارد، باسن باز و زانو خم شده است.
کودک شما باید شش تا 12 هفته در مهار بماند. در این مدت، ما پیشرفت فرزند شما را با معاینه فیزیکی و سونوگرافی کنترل می کنیم. این درمان در حدود 90 درصد از نوزادان مبتلا به DDH موثر است. برای کودکان 6 تا 9 ماهه قابل استفاده است.
آن دسته از نوزادانی که باسن آنها با مهار پاولیک بهبود نمی یابد ممکن است به نوع دیگری از بریس مانند بریس راینو یا بریس ایلفلد نیاز داشته باشند. در بسیاری از موارد ممکن است کودک نیاز به جراحی داشته باشد.
☑️ جا اندازی بسته
جااندازی بسته جراحی است که در آن لگن کودک در سوکت قرار می گیرد. اغلب ممکن است روشهای دیگری همزمان انجام شود، مانند آزاد کردن تاندون، که در آن تاندون بریده میشود تا لگن راحتتر گسترش یابد. پس از جراحی، کودک شما حداقل به مدت سه ماه در قالب گچگیری باسن قرار داده میشود تا لگن به درستی بهبود یابد.
☑️ جا اندازی باز
اگر جااندازی بسته کار نکرد، ممکن است به جااندازی باز نیاز باشد. این یک جراحی تهاجمی تر است که در موارد شدیدتر دیسپلازی هیپ استفاده می شود. جااندازی باز معمولاً زمانی انجام می شود که کودک بیش از یک سال سن دارد. در این جراحی، برشی در جلوی مفصل ران ایجاد می شود تا مفصل ران باز شود. جراح بافت مفصل ران را برمی دارد تا توپ مفصل ران بهتر در حفره قرار گیرد. استخوان های لگن و استخوان ران نیز ممکن است نیاز به برش و تغییر موقعیت داشته باشند تا توپ را بهتر در حفره نگه دارد. مانند یک جااندازی بسته، کودک شما پس از جراحی به مدت سه ماه در قالب گچ اسپیکای هیپ قرار می گیرد. اغلب یک کودک پس از آن به یک بریس راینو نیاز دارد تا روند بهبودی به پایان برسد.
با همه این درمان ها، کودکان معمولاً پس از آن نیازی به توانبخشی ندارند.
