پیچ خوردگی مچ
پیچ خوردگی های مچ پا از شایعترین آسیب های ناحیه مچ پا به ویژه در آسیب های ورزشی محسوب می شود . در برخی مطالعات 30 درصد کل آسیب های ورزشی پیچ خوردگی مچ پا بوده است .کشیدگی و پارگی لیگامان(=رباط: بافتی که دو استخوان را به هم متصل می کند) های مچ پا تحت عنوان ankle sprain بررسی .می شود واژه Strain برای پارگی و کشیدگی عضلات به کار می رود. رباط ها به تثبیت مفاصل کمک می کنند و از حرکت بیش از حد جلوگیری می کنند. رگ به رگ شدن مچ پا زمانی اتفاق می‌افتد که رباط‌ها فراتر از محدوده حرکتی طبیعی خود مجبور شوند. اکثر مچ پاهای رگ به رگ شده شامل آسیب به رباط های سمت بیرونی مچ پا هستند.
میزان پیچ خوردیگ مچ پا 1 در هر 10.000 نفر در روز است و در بعضی ورزش ها مثل فوتبال، والیبال، بسکتبال و ورزش های تماسی مثل کشتی بیشتر رخ می دهد. همچنین در افراد قد بلند و سنگین وزن بیشتر رخ می دهد. در خانم ها کمی شایعتر است ، اما آقایان پیچ خوردگی های شدیدتری را تجربه می کنند .
پیچ خوردگی یا به اصطلاح عامیانه رگ به رگ شدن مچ پا یکی از شایع ترین آسیب های اسکلتی عضلانی در افراد در هر سنی درورزشکاران است. آسیب زمانی رخ می دهد که یک یا چند رباط در مچ پا کشیده یا پاره شده و باعث درد، تورم و مشکل در راه رفتن می شود این می تواند زمانی اتفاق بیفتد که وارد سوراخی می شوید، مچ پای خود را در حین راه رفتن یا دویدن می پیچید یا وزن خود را به طرز ناخوشایندی روی پای خود کم می کنید.. بسیاری از مردم سعی می کنند آسیب های مچ پا را سخت تر کنند و به دنبال مراقبت های پزشکی نیستند. اما اگر پیچ خوردگی مچ پا بیش از درد و تورم خفیف ایجاد کند، مراجعه به پزشک ضروری است. بدون درمان و توانبخشی مناسب، مچ پا که به شدت آسیب دیده ممکن است به خوبی بهبود نیابد و دامنه حرکتی و ثبات خود را از دست بدهد
اگر علائم با وجود درمان غیر جراحی بهبود نیافت، ممکن است برای ترمیم یا بازسازی رباط های آسیب دیده به جراحی نیاز داشته باشید.بدون درمان و توانبخشی مناسب، پیچ خوردگی شدید مزمن یا درمان نشده می تواند مچ پای شما را ضعیف کند و احتمال آسیب مجدد به آن را افزایش دهد. پیچ خوردگی مکرر مچ پا می تواند منجر به مشکلات طولانی مدت شود، از جمله درد مزمن مچ پا، آرتریت و بی ثباتی.
هنگامی که اکثر پیچ خوردگی های مچ پا اتفاق می افتد، مچ پا خمیده و وارونه می شود (پا به سمت داخل به سمت پای مخالف چرخیده است). پیچ خوردگی مچ پا شایع است و 25 درصد از آسیب های مرتبط با ورزش را تشکیل می دهد.
با استراحت و درمان مناسب، اکثر پیچ خوردگی های مچ پا در عرض 4 تا 6 هفته بهبود می یابند. اما برخی ممکن است بیشتر طول بکشد.
دکتر سعید مهاجرزاده بهترین متخصص ارتوپد و جراح در مشهد می باشند، برای نوبت دهی آنلاین کلیک کنید.
فهرست مطالب
آناتومی مچ پای انسان
در سمت لترال (بیرونی) مچ پا 3 لیگامان اصلی داریم که پایداری مچ پا را برقرار می کنند:
- تالوفیبوالر قدامی: از قدام فیبولار به تالوس متصل می شود و دو باندل دارد.
- کالکانئوفیبوالر: از فیبولار به کالکانئوس وصل می شود.
- تالوفیبوالر خلفی: از فیبولار به خلف بدنه تالوس متصل می شود.
o مقداری بالاتر در آنترولترال مچ پا، بین تیبیا و فیبولار لیگامان های سین دسموز را داریم که به آنها لیگامان های تیبیوفیبولار قدامی و خلفی می گویند.
o در ناحیه مدیال ( داخلی) مچ پا لیگامان دلتوئید لیگامان اصلی است که ضخیم و محکم می باشد و دو قسمت سطحی و عمقی دارد.
شایع ترین لیگامانی که آسیب می بیند تالوفیبولار قدامی است.
تقسیم بندی پیچ خورگی ها بر اساس محل آسیب
1 . : Lateral ankle sprain در اثر چرخش به داخل (اینورژن) مچ پا به وجود می آید و لیگامان های لترال و تالو فیبولار قدامی شایع تر آسیب می بیند
بیش از 80 % sprain های مچ پا از نوع لترال .است بیمار درد ناگهانی و شدیدی در مچ پا را حس می کند که عمدتا با شنیدن صدای پوپ است که بیمار تصور می کند ناشی از شکستگی استخوان می باشد .
2 . Medial ankle sprain : در اثر چرخش به خارج (اورژن) مچ پا به وجود می آید و لیگامان مدیال (دلتوئید) آسیب می بیند
3 . High ankle sprain: اغلب در اثر اکسترنال روتیشن مچ پا به وجود می آید و لیگامان های سین دسموز آسیب می بینند
عوامل خطر پیچ خوردگی مچ پا چیست؟
عواملی که خطر رگ به رگ شدن مچ پا را افزایش می دهند عبارتند از:
پیچ خوردگی مچ پا یک آسیب ورزشی رایج است، به ویژه در ورزش هایی که نیاز به پریدن، بریدن، یا چرخاندن یا چرخاندن پا دارند مانند بسکتبال، تنیس، فوتبال، فوتبال و دویدن در مسیر سطوح ناهموار.
راه رفتن یا دویدن روی سطوح ناهموار یا شرایط بد زمین ممکن است خطر پیچ خوردگی مچ پا را افزایش دهد.
آسیب قبلی مچ پا هنگامی که مچ پای خود را رگ به رگ شدید یا نوع دیگری از آسیب دیدگی مچ پا داشتید، احتمال دارد که دوباره آن را رگ به رگ شوید.
وضعیت بدنی ضعیف. قدرت یا انعطاف ضعیف در مچ پا ممکن است خطر رگ به رگ شدن را هنگام شرکت در ورزش افزایش دهد.
کفش نامناسب کفش هایی که به درستی مناسب نیستند یا برای یک فعالیت مناسب نیستند و همچنین کفش های پاشنه بلند به طور کلی، مچ پا را در برابر آسیب آسیب پذیرتر می کند.
علل پیچ خوردگی مچ پا چیست؟
پیچ خوردگی زمانی اتفاق می افتد که مچ پای شما مجبور می شود از موقعیت طبیعی خود خارج شود، که می تواند باعث کشیدگی یک یا چند رباط مچ پا، پارگی جزئی یا پارگی کامل شود.
علل پیچ خوردگی مچ پا ممکن است شامل موارد زیر باشد:
سقوطی که باعث پیچ خوردن مچ پا می شود
پس از پریدن یا چرخیدن به طرز ناخوشایندی روی پای خود فرود بیایید
پیاده روی یا ورزش روی سطح ناهموار
فرد دیگری در حین یک فعالیت ورزشی روی پای شما پا می گذارد یا فرود می آید
علائم پیچ خوردگی مچ
علائم و نشانه های پیچ خوردگی مچ پا بسته به شدت آسیب متفاوت است. آنها ممکن است شامل موارد زیر باشند:
درد، به ویژه هنگامی که وزن را روی پای آسیب دیده تحمل می کنید
حساسیت هنگام لمس مچ پا
تورم
کبودی
محدوده حرکتی محدود
بی ثباتی در مچ پا
احساس ترکیدن یا صدا در زمان آسیب دیدگی
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
اگر در مچ پا درد و تورم دارید و مشکوک به پیچ خوردگی هستید با پزشک خود تماس بگیرید. اقدامات خودمراقبتی ممکن است تنها چیزی باشد که نیاز دارید، اما با پزشک خود صحبت کنید تا در مورد اینکه آیا باید مچ پای خود را ارزیابی کنید یا خیر. اگر علائم و نشانه ها شدید باشند، ممکن است آسیب قابل توجهی به رباط یا شکستگی استخوان در مچ پا یا ساق پای خود داشته باشید
عوارض پیچ خوردگی مچ پا چه هستند؟
عدم درمان مناسب پیچ خوردگی مچ پا، شرکت در فعالیت های خیلی زود پس از پیچ خوردگی مچ پا یا پیچ خوردگی مکرر مچ پا ممکن است منجر به عوارض زیر شود:
درد مزمن مچ پا
بی ثباتی مزمن مفصل مچ پا
آرتریت در مفصل مچ پا
برای جلوگیری از مچ خوردگی مچ پا چه باید کرد؟
نکات زیر می تواند به شما در جلوگیری از پیچ خوردگی مچ پا یا پیچ خوردگی مکرر کمک کند:
قبل از ورزش یا ورزش خود را گرم کنید.
هنگام راه رفتن، دویدن یا کار روی سطح ناهموار مراقب باشید.
روی مچ پا ضعیف یا قبلاً آسیب دیده از یک بریس یا چسب برای حمایت از مچ پا استفاده کنید.
کفشی بپوشید که مناسب باشد و برای فعالیت شما ساخته شده باشد.
پوشیدن کفش های پاشنه بلند را به حداقل برسانید.
ورزش نکنید یا در فعالیت هایی شرکت نکنید که برای آنها شرطی نشده اید.
قدرت و انعطاف عضلانی خوب را حفظ کنید.
تمرینات ثبات، از جمله تمرینات تعادلی را تمرین کند
درمان پیچ خوردگی مچ پا چگونه است؟
درمان پیچ خوردگی مچ پا به 2 روش صورت می گیرد:
1 . درمان Immobilization ، 2 . درمان Functional
درمان Immobilization :
بیحرکتی باعث کاهش سریع درد شده و به بیمار احساس امنیت می دهد و گچ گیری به صورت کوتاه مدت در حد 2 الی 3 هفته بسیار کمک کننده است.
درمان functional
فاز اول شامل اصل RICE (استراحت-یخ-فشار-بالابردن) است که د ر 48 ساعت اول آسیب انجام می شود و باعث کاهش درد و تورم بیمار می شود
: بی حرکتی و استراحت، راه نرفتن روی پای مبتلا و محدود کردن وزن گذاری روی پای آسیب دیده در روزهای اول انجام
.می شود
– Ice : کمپرس سرد مستقیم روی پوست قرار نگیرد چون باعث آسیب پوستی و افزایش التهاب می شود یخ به طور متناوب جابجا شود یعنی 20 .دقیقه بماند و یک ساعت برداشته شود
– Compression: با استفاده از باند کشی که از ناحیه کف پا تا وسط ساق پیچیده می شود اعمال می گردد . بانداژ نباید خیلی سفت و محکم بسته شود. در صورتی که انگشتان تورم زیادی پیدا کرد باید بانداژ شل تر شود
– : elevation اندام را در سطح قلب یا بالاتر قرار می دهیم به طوری که در وضعیت درازکش پای بیمار 30 – 40 cm بالاتر از سطح زمین قرار بگیرد. دقت شود اگر اندام را خیلی بالا بیاوریم می تواند باعث ایسکمی، تنگ شدن عروق و فعال شدن پاسخ های التهابی شود
24 – 48 ساعت به اندام بی حرکتی می دهیم. اگر علائم بیمار کم باشد می توانیم از همان ابتدا بدون انجام rice برای بیمار بی حرکتی به وسیله brace یا مچ بندها انجام می دهیم. در موارد شدیدتر بهتر است از بریس هایی که پوشش بهتر وکامل تری دارند استفاده شود. در بیمارانی که به درستی از بریس استفاده نمی کنند
و یا موارد آسیب شدید بهتر ست به مدت 2 یا حداکثر 3 هفته پا را گچ کوتاه بگیریم و بعد از آن بیمار تمرینات ورزشی و دامنه حرکتی خود را آغاز کند. همچنین در افرادی که از بریس استفاده می کنند پس از کاهش درد و تورم توصیه می کنیم روزی 2 – 3 مرتبه بریس را باز کنند و تمرینات دامنه حرکتی انجام دهند. وزن گذاری هم مشکل ندارد
فاز دوم درمان بازتوانی می باشد که بیمار به فیزیوتراپی می رود و تمرینات افزایش دامنه حرکتی، تقویت پرونئال و دورسی فلکسورهای مچ، کشش تاندون آشیل و تمرینات proprioception که نقش بسیار مهمی در بازتوانی دارند، انجام می شوند
برای دامنه حرکتی بیمار مداوم دورسی فلکشن، پالنتار فلکشن، اورژن و اینورژن انجام می دهد. برای تقویت عضلات با نوار باندی شکل می تواند پالنتار فلکشن و دورسی فلکشن در برابر مقاومت یا فشار دادن پا به سطح ثابت انجام شود
حس عمقی وضعیت هس بعدی بودن را حفظ و حس می کند. در انتهای فیزیوتراپی روی حس عمقی خیلی کار می شود. با استفاده از تخته هایی که در زیر گوی دارد و تخته های الاکلنگی، راه رفتن در آب و… به تقویت حس عمقی می پردازیم. پس به طور کل بازتوانی را خیل ی جدی می گیریم تا علائم باقی مانده عود نکنند.
