Table of Contents
خار پاشنه چیست؟
خار پاشنه یه لغت مصطلح قدیمی و البته اشتباه هست که در بین برخی پزشکان و مردم عادی بسیار رایج شده است. در حقیقت این لغت از انجایی مصطلح شد که در گذشته در بیماران مبتلا به درد پاشنه که رادیوگرافی انجام میشد و یک زایده زیر پاشنه رویت میشد که تصور میشد علت درد پاشنه باشد.
در حالیکه این زایده هیچ ارتباطی با درد بیمار ندارد و ممکن است در فردی که حتی درد پاشنه ندارد این زایده وجود داشته باشد و یا بلعکس در فردی که درد پاشنه دارد این زایده دیده نشود . در حقیقت این زائده که به‌طور عامیانه «خار پاشنه» نامیده میشود، التهاب محل چسبیدن یک لایه‌ی بافت نرم به استخوان پاشنه است. این التهاب ایجاد درد میکند و باعث مراجعه ی بیماران به پزشک میشود. بعلت ماهیت التهابی این بیماری درد معمولا صبح پس از بیدار شدن از خواب بیشتر است و به تدریج با نزدیک شدن بسمت ظهر و انجام فعالیت روزمره درد کاهش می یابپ و باز در انتهای شب قبل از خواب درد تشدید پیدا میکند. این بافت نرم که «فاشیا» نامیده میشود مانند یک لایه، تمام عضلات کف پا را می‌پوشاند. وجود این التهاب در افرادی با اضافه وزن شایع‌تر است
التهاب فاشیای کف پا و یا خار پاشنه مستقیما توسط فشار عضلات رباط‌ها در طولانی‌مدت ایجاد میشود. این بیماری با گذشت زمان توسعه یافته و بیشتر خواهد شد. در طول زمان ایجاد میشود و هیچ‌گاه به‌صورت ناگهانی پس از انجام یک تمرین، شاهد بیرون‌زدگی خارپاشنه نخواهید بود.
ممکن است که در محل درد، در رادیوگرافی، یک زائده استخوانی دیده شود که هیچ ارتباطی بین شدتِ درد و اندازه این زائده وجود ندارد و حتی برداشتن این زائده یا عمل جراحی نیز ممکن است نقشی در درمان خار پاشنه نداشته باشد.
درمان خار پاشنه عبارتند از فیزوتراپی، تزریق‌های موضعی و ضدالتهابی که این تزریق می‌تواند کورتون یا روش پی آر پی باشد که گاهی نیاز به چندین بار تزریق هست. همچنین کاهش وزن، بسیار جهت درمان این بیماری مؤثر است.
از آن جایی که پاسخ به جراحی در خار پاشنه معمولا مناسب نیست،از نظر دکتر سید سعید مهاجرزاده متخصص ارتوپدی در مشهد تزریق‌های مکرر و فیزیوتراپی بهتر از سایر درمان‌ها می‌باشد.
علت به‌وجود آمدن خار پاشنه
خارپاشنه زمانی ایجاد میشود که رسوبات کلسیم در قسمت زیرین استخوان پاشنۀ پا ایجاد شود. این فرایند در طول زمان و به دلایل مختلفی ایجاد میشود و بیشتر بر اثر فشار عضلات و تاندون‌ها، کشش عضلات کف پا و از بین رفتن غشای استخوان پاشنه بروز میکند. خارپاشنه در میان ورزشکارانی که تمام مدت در حال دویدن هستند، بیشتر دیده میشود.
مواردی که موجب به‌وجود آمدن این عارضه میشود شامل موارد زیر است :
- دویدن و پریدن مکرر روی سطوح سفت
- پوشیدن کفش‌های غیراستاندارد که فاقد قوس مناسب در کف باشند، دمپایی و کفش‌های فرسوده
- اضافه وزن و چاقی
- دیابت
- ایستادن‌های طولانی‌مدت
- فعالیت‌های شدید بدنی به مدت طولانی
- همچنین با افزایش سن، میزان انعطاف‌پذیری فاشیای پاشنه کمتر شده و لایۀ چربی محافظ پاشنه نازک‌تر میشود.
علایم خار پاشنه چیست ؟
افراد مختلف، درد پاشنۀ پا را همانند فرو رفتن سوزن یا سیخ در پا به تصویر می‌کشند. این درد در ابتدای صبح که بیمار از خواب بیدار بعلت ماهیت التهابی این بیماری درد معمولا صبح پس از بیدار شدن از خواب بیشتر است و به تدریج با نزدیک شدن بسمت ظهر و انجام فعالیت روزمره درد کاهش می یابد و باز در انتهای شب قبل از خواب درد تشدید پیدا میکند. در برخی موارد درد کاملا در طول روز از بین می‌رود. هرچه به عصر و شب نزدیک‌تر می‌شویم، درد افزایش پیدا خواهد کرد. همچنین احساس درد بلافاصله پس از نشستن‌های طولانی‌مدت، بیشتر خود را نشان میدهد.
تشخیص وجود خار پاشنه
وجود خار پاشنه اغلب بدون درد است، اما در برخی موارد نیز موجب درد و ناراحتی افراد میشود. این عارضه معمولا با چشم غیرمسلح دیده نمی‌شود. برای تشخیص دقیق و صحیح این بیماری، لازم است که به متخصص و جراح ارتوپدی مراجعه کرد. خارپاشنه عموما توسط عکس‌برداری و تصویربرداری ایکس- ری تشخیص داده میشود.
قبل از انجام آزمایشات و تصویربرداری، پزشک پا را به‌صورت فیزیکی معاینه خواهد کرد تا هرگونه علائم قرمزی یا التهاب را در آن مشاهده کند.
درمان غیرجراحی خارپاشنه
ابتدایی‌ترین نحوۀ درمان خارپاشنه تغییر سبک زندگی و استراحت است. در برخی موارد، خارپاشنه با استراحت کردن بهبود نمی‌یابد. در واقع در بسیاری مواقع پس از استراحت، هنگامی که پا روی زمین قرار گرفته میشود، درد شدت یافته و شروع به تیر کشیدن خواهد کرد. اگر وجود درد بیشتر از یک ماه به‌طول بی‌انجامد، بهتر است که با یک دکتر ارتوپد مشورت شود.
انجام برخی از کارهای زیر نیز می‌تواند درد را تا حد بسیاری بهبود بخشد از جمله:
- انجام تمرینات کششی پا بخصوص تاندون ها و فاشیای قوص کف پا
- پوشیدن کفش‌های استاندارد یا کفش‌های مخصوص
- انجام فیزیوتراپی
همچنین درد پاشنۀ پا می‌تواند توسط برخی داروهای مُسکن مانند استامینوفن کاهش یابد. در برخی موارد نیز تزریق مواد دارویی همانند کرتیکواستروئیدها جهت تسکین التهاب منطقه، انجام می‌گیرد.
سوالات متداول درباره خار پاشنه
اکمپرس‌های سرد و بسته‌های یخ روزی یک بار و هر بار به‌مدت 15 دقیقه بسیار روی موضع به کاهش درد این بیماری کمک میکند و به‌صورت موقت موجب بی‌حسی موضع درد میشود. همچنین این روش باعث کاهش ورم خواهد شد . در موارد مزمن بیماری و درد طول کشیده کمپرس گرم بهتر جواب میدهد ولی در موارد شروع تازه ی درد و درد حاد کمپرس سرد کمک کننده تر است ..
