جراحی پارگی تاندون شانه
پارگی تاندون شانه
این عارضه معمولا در افراد به دنبال کشیده شدن بازو و مفصل شانه به علت آویزان شدن از بلندی و یا به دنبال ضربههای سنگین به عنوان مثال تصادفات و یا در رفتگیهای مفصل شانه اتفاق میافتد، که درمان آن در بیماران جوان در صورتی که پارگی وسیع باشد معمولا با اعمال جراحی انجام خواهد شد که آن هم به دو صورت انجام خواهد گرفت .
الف) جراحی آرتروسکوپی و یا اصطلاحا لیزری
ب) جراحی باز
اناتومی شانه:
شانه ساختار پیچیده ای متشکل از تاندونها وعضلات و استخوان دارد. در صورت پاره شدن این تاندونها، شانه قدرت خود را از دست میدهد و فرد توانایی بالا بردن دست را از دست میدهد و درد شدیدی در ناحیۀ آسیبدیده احساس میشود.
معمولا به دو دلیل عمده، تاندونهای شانه آسیب میبیند. اولین مورد اصابت ضربه و آسیب به شانه بصورت ضربه ی مستقیم یا کشیدگی شانه و دیگری استفادۀ بیش از حد از و کار کشیدن طولانیمدت از شانه است.
همچنین با بلند کردن ناگهانی اجسام سنگین، زمینه برای آسیب دیدن یا حتی پاره شدن تاندونهای شانه فراهم میشود.
درصد زیادی از پارگیهای جزئی یا عمقی که در تاندونها بهوجود میآیند، به مرور زمان و بهآرامی اتفاق میافتند. این اتفاق بهصورت طبیعی با افزایش سن هم رخ میدهد. اگر به پارگی جزئی آن اهمیت داده نشود، ممکن است این پارگی بدتر شود و تبدیل به پارگی کامل بشود. با قطع و پارهشدن کامل تاندون، تنها جراحی چارهساز است. لذت لازم است که هرچه زودتر جهت ترمیم بافت آسیبدیده اقدام شود
مواردی که خطر پارگی تاندونهای شانه را بیشتر میکند:
۱:سن
از مهمترین عوامل آسیب رسیدن به تاندون های شانه بالا رفتن سن است. بهطوریکه امکان پارگی تاندون شانه در افراد مسن، بیشتر از افراد جوانتر است.
۲:فعالیتهای سنگین
برخی ورزشها و فعالیتهای سنگین نظیر وزنهبرداری از نمونههای بارز آسیب به تاندون هستند. بسیاری از مشاغل که بهطور مداوم با حرکات شانه کار میکنند، باعث فرسودگی عضلات و
تاندونها خواهند شد.
۳:استفادۀ بیش از حد از شانه(over use)
ورزشهای سنگین مانند شنا یا تنیس میتوانند موجب کشیدگی بیشتر و اسیب تدریجی تاندونها ی شانه بشوند.
۴:استعمال سیگار
نیکوتین و تار موجود در سیگار تأثیرات مخربی بر تغذیه تاندونها دارد.
۵:مصرف برخی داروهای خاص
مصرف داروهای کورتیکواستروئیدی، (اصطلاحا کورتون ها) موجب ضعف تاندونها میشوند.
برای ترمیم تاندون پاره شده در شانه به عمل باز یا استفاده از آرتروسکوپی نیاز است. در بیشتر موارد تاندون از قسمت استخوانی جدا میشود، اما سایر قسمتهای آن نیز ممکن است درگیر شوند.
در بسیاری موارد و در لحظۀ آسیب، تاندون کاملا پاره نمیشود. با پیشرفت آسیب، گذر زمان و در صورت عدم درمان، تاندون بهطور کامل پاره خواهد شد. گاهی اوقات نیز با بلند کردن اجسام سنگین، تاندون میتواند کاملا پاره شود.
هدف از درمان، تسکین درد و بازگرداندن قدرت حرکت دوباره به شانه آسیبدیده است. اکثر پارگیها به خودی خود بهبود نمییابند، ولیگاهی تحت شرایط خاص عملکرد قابل قبول بدون جراحی نیز امکانپذیر است
علائمی که نشان میدهد بیمار به عمل جراحی شانه نیازمند است:
• وجود درد شدید و ناگهانی در بازو و شانه بعد از ضربه
• احساس گرفتگی شدید در ناحیه بالای شانه
• کبود شدن شانه
• وجود پارگی بزرگ (بیشتر از 3 سانتیمتر) ناشی از آسیبدیدگی حاد در قسمت شانه که در ام ار ای تشخیص داده میشود
• وجود ضعف و افتادگی در شانه
• عدم توانایی بیمار و مشکل داشتن در بالا بردن وحرکت دادن و چرخش شانه
روش های جراحی جهت ترمیم پارگی شانه
امروزه با پیشرفت تکنیکهای جراحی، روشهای کمتهاجمیتر بیشتر مورد پسند هستند. تمامی روشهای موجود اعم از جراحی باز یا بسته، دارای مزایا و معایب خاصی هستند؛ ولی هدف همگی بازگرداندن قدرت و بهبودی تاندون شانه است. از شاخصترین تکنیکهای جراحی برای حل این مسأله، میتوان به روش آرتروسکوپی و جراحی سنتی باز اشاره کرد.
تعیین نوع ترمیم به عوامل مختلفی بستگی دارد. از جملۀ این عوامل، تجربه و آشنایی جراح با یک روش خاص، شدت و اندازۀ پارگی تاندون، آناتومی بدن و کیفیت بافت و استخوان است.
جراح ارتوپد و فوق تخصص شانه، با بررسی و ارزیابی شرایط بیمار، همچنین مطالعۀ پرونده پزشکی بیمار، بهترین روش درمانی را برای او در نظر میگیرد.
جراحی پارگی تاندون شانه
چگونگی تشخیص پارگی تاندون شانه
پزشک متخصص ارتوپد و فوق تخصص شانه با بررسی فیزیکی شانه نیز قادر به تشخیص پارگی و میزان آسیب در تاندونهای شانه خواهد بود. پارگیهای جزئی کاملا آشکار هستند؛ زیرا زمانی که پزشک از بیمار بخواهد شانه خود را بالا ببرد، وجود درد نشاندهندۀ پارگی جزئی تاندون است.
تصویربرداری MRI نسبت به اشعۀ ایکس، تصاویر بهتری از بافتهای نرم میتواند ایجاد کند. با استفاده از تصویر برداری MRI پزشک قادر خواهد بود کاملا پارگیهای جزئی یا کلی شانه را مشاهده کند و بر اساس آن نوع درمان را مشخص کند.
اگر در حین عمل، پزشک متوجه مشکلات دیگری از جمله پارگی روتاتورکاف، چرخش استخوان یا مشکلات دیگر شانهای شود، آن را برطرف میکند و بسیار مهم است که پزشک هنگام برنامهریزی برای نوع عمل، بتواند سایر مشکلات مربوط به شانه را نیز در ابتدا تشخیص دهد
درمان پارگی تاندون شانه بدون جراحی
تمامی این درمانها باید زیر نظر مستقیم و با صلاحدید پزشک انجام گیرد.
استفاده از کیسۀ یخ
استعمال یخ توسط کیسه های مخصوص یخ موجود در داروخانه ها و یا بروش سنتی که داخل یک پلاستیک بصورت خرد شده یخ را ریخته و انرا درون چند لایه پارچه میپیچیم که
بستههای یخ را به مدت 20 دقیقه و تا 5 بار در روز بر روی منطقۀ آسیبدیده مالیده تا تورم ناحیه کاهش یابد.
استفاده از داروهای ضدالتهابی
داروهایی مانند ایپروبروفن، آسپیرین و ناپروکسن، درد و تورم را تا حد زیادی کاهش میدهد.
استراحت دادن به شانه
محدودکردن فعالیتهای روزانه و اجتناب از انجام کارهای سنگین میتواند بسیار کمککننده باشد.
فیزیوتراپی
انجام تمرینات انعطافپذیری و تقویتکنندۀ شانه توسط فیزیوتراپیست، موجب ایجاد تحرک و تقویت تاندون میشود.
عمل جراحی پارگی تاندون شانه
1- جراحی باز
میزان پارگی تاندون شانه میتواند بزرگ یا پیچیده باشد، اغلب بهوسیله جراحی سنتی باز، ترمیم میشود. جراح روی شانه را برش میدهد و یکی از عضلات شانه را جدا میکند تا بهتر بتواند به تاندون پاره شده دسترسی پیدا کند. در صورتی که پارگی زیاد باشد، پزشک، تنها توسط جراحی باز توانایی بازسازی، انتقال و ترمیم تاندون را دارد.
روش جراحی باز برای ترمیم تاندونهای آسیب دیده از اولین تکنیکهایی بود که انجام میشد. اما امروزه با گذشت زمان و بهوجود آمدن فناوریهای جدید، روشهای کمتهاجمیتر بیشتر مورد استقبال پزشکان قرار گرفته است.
2- جراحی پارگی تاندون شانه با لیزر
در طی عمل آرتروسکوپی، جراح پروب دوربین بسیار کوچکی به نام آرتروسکوپ را وارد مفصل شانه بیمار میکند. این دوربین تصاویر داخل شانه را روی مانیتور به جراح نشان میدهد و جراح از این تصاویر برای هدایت ابزارهای جراحی بسیار ظریف، داخل بدن استفاده میکند.
در این نوع جراحی، جراح ساختار شانۀ بیمار و آسیبدیدگیها را با جزئیات بسیار زیاد روی مانیتور مشاهده خواهد کرد. از آنجایی که آرتروسکوپ و ابزارهای جراحی بسیار نازک و ظریف هستند، جراح تنها قادر به ایجاد بریدگیهای بسیار کوچک است و جهت پارگیهای جزئی استفاده میشود.
این روش جراحی معمولا روشی سرپایی است و جزء عملهای کمتهاجمی محسوب میشود. بعد از این عمل معمولا نیازی به بستری در بیمارستان نیست